Usability testen: weg met online obstakels

Waarom zou je usability testen? Een website is waarschijnlijk prima als hij het bedrijfsproces en de doelen van de opdrachtgever ondersteunt. Maar prima is niet genoeg. Een website is beter als hij toegevoegde waarde levert aan de bezoeker. Jouw klanten hebben hun eigen doelen die ze willen behalen. Een goede website heeft geen obstakels of knelpunten, waardoor de doelen van de opdrachtgever behaald kunnen worden. Om obstakels bloot te leggen testen we op usability door bijvoorbeeld gebruikersonderzoeken, met de eindgebruiker. In een begeleide sessie testen we of de bezoeker de website kan gebruiken waar het voor bedoeld is. We onderzoeken of de interactie duidelijk is en of hij de flow doorloopt zoals wij het bedacht hebben. Een echte eindgebruiker aan het werk zien is verhelderend en soms confronterend.

 

Een goede voorbereiding is een soepele test

Aan de basis van een goede usability test ligt een gedetailleerd testplan, waar niks aan het toeval wordt overgelaten. In het testplan leg je bijvoorbeeld het doel en de scope vast, maar ook hoe je de resultaten meet. Het belangrijkste van de voorbereiding is het werven van de respondenten. Welke personen wil je hebben? Hoeveel? Vaak komen de respondenten uit het klantenbestand van de opdrachtgever. Nog beter als de respondent wel de doelgroep van de opdrachtgever is, maar (nog) geen klant. Hij heeft dan geen voorkennis over de dienst.

 

Op welk moment kun je de usability testen?

Hoe eerder je achter obstakels komt hoe beter. Een onduidelijke functionaliteit kun je in de interactiefase nog eenvoudig aanpassen. Obstakels waar je tijdens de bouw achterkomt hebben meer impact. Testen kun je op elk moment in het proces, met interactieontwerpen, mockups, visuele ontwerpen en met features die technisch gerealiseerd zijn. Door te werken volgens de scrum methodiek is er na elke sprint een nieuwe mogelijkheid om de usability te testen. Hoe eerder je test hoe lager de kosten zijn om de verbeteringen door te voeren.

 

Hoe gaat zo’n usability test in zijn werk?

Een usability test bestaat uit een aantal onderdelen.

1. Managen van verwachtingen en het creëren van een comfortabele omgeving

Je bereikt de beste testresultaten als de respondent zich op zijn gemak voelt. Met wat small talk en een kopje koffie creëer je een ontspannen sfeer en leer je elkaar een beetje kennen. Leg vervolgens duidelijk uit wat er van de respondent verwacht wordt

 

2. Een kort interview

Test het kennisniveau van de respondent. Hoe bekend is hij of zij met de dienst van onze opdrachtgever? Wat is precies zijn functie en op welke manier maakt hij gebruik van de dienst? Hiermee kun je de uitkomsten van de test beter op waarde inschatten.

 

3. Scenario’s doorlopen

In de rest van de sessie doorloopt de respondent een aantal scenario’s met bijbehorende opdrachten zoals: ‘Voeg een nieuw product toe’ of ‘Download je factuur‘. Na deze scenario’s laat de respondent nog een paar minuten zelf rond klikken, terwijl hij hardop vertelt wat hij ziet en wat hij doet. Op deze manier kom je achter de verwachtingen van de respondent.

Tijdens de test worden muisbewegingen, het gezicht en de stem van de respondent getracked zodat je scenario’s nader kunt analyseren als dat nodig is. Met de uitkomsten van de test maak je vervolgens een plan van aanpak voor verbeteringen.

Voor de begripsvorming en het creëren van draagvlak is het belangrijk dat je de opdrachtgever meeneemt in het testproces, bijvoorbeeld door hem of haar mee te laten kijken op een beeldscherm vanuit een andere ruimte.

 

Waarom niet in één keer goed?

In alle projecten zitten een hoop onzekere factoren die de usabillity beïnvloeden, zoals aannames die we tijdens het proces van strategie tot oplevering doen, de scope van het project, het budget en de beslissingen tijdens het scrummen. We hebben niet overal invloed op en weten helaas niet alles van tevoren.

Door te testen kunnen we de obstakels al heel vroeg in het proces bloot te leggen, hierdoor blijven de kosten relatief laag. En bedenk: hele kleine aanpassingen in het ontwerp kunnen een wereld van verschil maken voor de eindgebruiker!